Życie Castanedy – wieloletniego ucznia czarownika
Carlos Castaneda urodził się 25 grudnia 1925 w Cajamarca, Peru, zmarł 27 kwietnia 1998 – z zawodu i zaineresowań – antropolog amerykański.
W 1961 spotkał czarownika z plemienia Yaqui o imieniu don Juan Matus. Po don Juanie odziedziczył pozycję naguala, przywódcy grupy „widzących”, którą przygotował mu jego nauczyciel. Castaneda twierdził, że urodził się w Sao Paulo, w Brazylii, w dzień Świąt Bożego Narodzenia 1931 roku. Dokumenty imigracyjne pokazują jednak, że urodził się sześć lat wcześniej w Cajamarca w Peru. Zanglicyzował swoje nazwisko zmieniając „ñ” (w Castañeda) na „n”. Przeprowadził się do USA we wczesnych latach 50. i stał się obywatelem amerykańskim w 1957 roku. Studiował na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (UCLA) (B.A. 1962; Ph.D. 1970).
Castaneda zmarł prawdopodobnie 27 kwietnia 1998 roku na raka wątroby w Los Angeles. Niewiele wiadomo o jego śmierci. Nie było publicznego pogrzebu; prawdopodobnie został skremowany, a jego prochy wysłane do Meksyku.
Tajemnice okalające życie i śmierć Castanedy mogą być postrzegane poprzez pryzmat nauk tolteckich jako nieskazitelny wysiłek z jego strony mający na celu wymazanie jego osobistej historii.
Prace Castanedy – dokładny zapis nauki u czarownika
Prace Carlosa Castanedy zostały sprzedane w 8 milionach egzemplarzy, przetłumaczono je na 17 języków, w tym polski.
Castaneda napisał dwanaście książek i kilkanaście prac akademickich szczegółowo opisujących jego doświadczenia z Indianami Yaqui zamieszkującymi środkowy Meksyk. Jego trzy pierwsze książki, Nauki Don Juana, Odrębna Rzeczywistość i Podróż do Ixtlan napisał będąc studentem antropologii na Uniwersytecie Kalifornijskim. Napisał te książki, traktując je jako dziennik badań opisujący jego terminowanie u tradycyjnego szamana o imieniu don Juan Matus. Castaneda otrzymał tytuły magistra i doktora za prace opisane w tych książkach.
Jego praca została skrytykowana przez środowisko akademickie i jest postrzegana jako wysoce podejrzana, jeśli spojrzeć na nią przez pryzmat tradycyjnej antropologicznej pracy w terenie. Wielu próbowało szukać potwierdzenia prac Castanedy w jego osobistej historii oraz w historiach jego uczniów. Przeciwnicy twierdzą, że Castaneda pisał w stylu alegorycznym charakterystycznym dla wielu rdzennych kultur indiańskich. Niektórzy uważają prace Castanedy za największe mistyfikacje naukowe od czasów „Człowieka z Piltdown”.
Najbardziej kontrowersyjnym aspektem jego pracy są opisy używania roślin psychodelicznych jako środków pomagających w osiąganiu odmiennych stanów świadomości. W dwóch pierwszych książkach Castaneda pisze, że „ścieżka wiedzy” wymaga użycia silnych lokalnych roślin, takich jak pejotl czy bieluń (datura). W swojej trzeciej książce Droga do Ixtlan stwierdza, że don Juan użył na nim tych roślin, aby pokazać, że doświadczenia będące poza tymi znanymi z codziennego życia są prawdziwe i namacalne.
Później Castaneda wyrzekł się używania wszelkich psychodelików do tych celów, twierdząc że mogą one uszkodzić „świetlistą kulę” (ciało energetyczne) oraz ciało fizyczne.
Jego czwarta książka, Opowieści o mocy, zakończona jest opisem skoku Castanedy z urwiska, który był jego przejściem z ucznia na człowieka wiedzy (a zarazem skokiem z tonala w nieznane). Niektórzy pisarze twierdzili, że będzie to oznaczać koniec jego serii książek. Okazało się jednak, że Castaneda kontynuował pracę pisarską. Pomimo narastającej fali krytyki Castaneda zdołał utrzymać swoją popularność wśród czytelników. Opublikowanych zostało łącznie dwanaście jego książek oraz trzy filmy.